యమునా కళ్యాణిలో - హంసవాహనముపై

తిరుమల శ్రీవారి బ్రహ్మోత్సవాలు ప్రత్యక్ష ప్రసారం చేస్తున్నప్పుడు నేపథ్యంలో మధురమైన భక్తి గీతాలు ఆయా వాహన సేవలకు అనుగుణంగా  వినిపిస్తాయి.

అందులో హంస వాహన సేవపై వచ్చిన ఈ గీతం బాగుంది.

చక్కటి సాహిత్యం సంగీతం. గాయని సంగీత పరంగా చక్కగా పాడింది. Talented singer. Still there is a tinge of harshness in the voice. అలాగే సాహిత్యం ఉచ్చారణ లో మరింత స్పష్టత ఉండాలి అనిపించింది. నాలుగైదు సార్లు శ్రద్ధగా  విన్న తరువాత పాట లిరిక్స్ వ్రాయ గలిగాను.

ఈ బ్రహ్మోత్సవ వాహన సేవ గీతాల album ఎవరు చేశారో తెలియదు కానీ మంచి సాహిత్యం, సంగీతం కుదిరాయి.

-----------

హంస వాహనముపై హరి మీరు చూడరో 

వీణాపాణియై వేయి రాగాలతో

అందరి గుండెలోన అమృతము కురియగా

అతివ సింగారములు అలవోకగ  నొలికించుచు 

భవ్య వేదధామ భవభంజన రామ

గగన మేఘశ్యామ జగన్మోహన సోమ

రవి సోముల జడదాల్చి

రసగానము ఎద దాల్చి

అతివ సింగారములు అలవోకగ  నొలికించుచు - హంస వాహనము పై..

నిగమాగమ సీమ సుగుణ సార్వభౌమ

హంసయాన కామ అసురాధిప భీమ

పాలు నీరు వేర్పరుచు పావన యోగీంద్రుడు

సారపు విజ్ఞానమిడే శారదమూర్తియై

హంస వాహనముపై...

-------------

పాట యమన్ కళ్యాణ్ రాగం ఆధారం గా స్వరపరిచారు. Half the job is done once Kalyani or Yaman Kalyan ragam is chosen to compose a song.

అలవోకగ నొలికించుచు అన్న పదం దగ్గర stamp of యమునా కళ్యాణిని గుర్తించ వచ్చు.

కళ్యాణి రాగానికి ఉన్న శక్తి అది. సరైన రీతిలో సాహిత్యం, సంగీతం, గానం కుదిరితే కళ్యాణి రాగ దేవత ఎదురుగా వచ్చిన భావన కలుగుతుంది.

యమన్ కళ్యాణి రాగంలో ఉన్న అమృత తుల్య గీతాలు కృష్ణా నీ బేగనే బారో, భావయామి గోపాల బాలం, నగవులు నిజమని, హరిదాసులు వెడలే ... గీతాలు. కళ్యాణి రాగం తరగని బంగారు గని వంటిది. అక్షయపాత్ర వంటిది. ఎంత తీసుకున్నా ఇంకా మిగిలే ఉంటుంది.

తంబురా perfect గా శృతి చేసి మీటితే సప్త స్వరాలు పలుకుతాయి వినిపిస్తాయి అని చెబుతారు. ఆ తంబుర నాదంలోనుంచి వ్యక్తమైన సప్త స్వరాలు రాగాలుగా, గీతాలుగా, వివిధ గాత్రముల, వాయిద్యాల రూపంలో విస్తరిస్తాయి. పరబ్రహ్మ నుంచి చరాచర సృష్టి వ్యక్తమైన తీరుగా.

నాదం శివస్వరూపం, సంగీతం శక్తి స్వరూపం.

వందే పార్వతీ పరమేశ్వరౌ 🙏🙏

 

తత్వ బోధ, ఆత్మ బోధ - A few student notes.

అద్వైత వేదాంత అధ్యయనం శ్రవణ, మనన, నిదిధ్యాసన ల సహాయం తో సాగుతుంది. 

It is a long drawn process. Till we internalise the philosophy and live in harmony and beyond. For ordinary people like us who have some interest in vedanta  philosophy, continuous study is required throughout the life.

Perseverance is needed to make progress. 

Shravana -hearing the truth

Manana - contemplating the truth.

Nididhyasana - Internalising, living and breathing the truth. 

Nidi dhyasana is the  comprehension or understanding and realisation of the ultimate Reality after analysis of the meaning of  Vedantic passages.

అద్వైత వేదాంత అధ్యయన అభిలాషులకు ఉపకరించే రెండు ప్రకరణ గ్రంథాలు -

ఆదిశంకరుల తత్వ బోధ, ఆత్మ బోధ. 

అద్వైత వేదాంత పారిభాషిక పదాల పరిచయానికి, అద్వైత సిద్ధాంత ప్రాథమిక అవగాహనకు ఉపకరించే రచనలు. Both are pure Advaita texts.

అంతర్జాలం లో పై రెండు రచనలపై పుస్తకాలు, ప్రవచనాలు అందుబాటు లో ఉన్నాయి. 

తత్వ బోధ - చిన్మయా మిషన్ వారి ఆంగ్ల PDF పుస్తకం (రచన - స్వరూప చైతన్య ) . - This book contains good introduction and lucid explanation.

https://namarupa.org/wp-content/uploads/2020/07/Tattva-Bodha-1997.pdf

తత్వ బోధ, ఆత్మ బోధ, వివేక చూడామణి.. ఇత్యాది రచనలు అవగాహన చేసుకుంటే - తదుపరి దశ ఉపనిషత్తులు, భగవద్గీత, బ్రహ్మ సూత్రాలు .. అధ్యయనం సుగమం అవుతుంది.

ముందు కొంచెం dry subject లాగా అనిపిస్తుంది. అయితే కొంచెం కృషి చేస్తే ఆసక్తి పెరుగుతూ వస్తుంది.

అద్వైత వేదాంత అధ్యయనంతో పాటు నిత్యానుష్ఠానం, పూజ, జపం, ధ్యానం, కర్మ ,యోగం  కూడా అవశ్యం చేయవలసి ఉంటుంది. జ్ఞాన, భక్తి, కర్మ, ధ్యాన యోగాలు విడి విడిగా ఆచరణ సాధ్యం కాదు. అన్నిటికీ ప్రత్యేక స్థానం, అవసరం ఉంది అని చెబుతారు.

ఆధ్యాత్మిక సాధన ఎంతో కొంత చేసినా ఉపయోగం ఉంటుంది. 

స్వల్పమపి అస్య ధర్మస్య త్రాయతే మహతో భయాత్‌

తత్వ బోధ ఎరుకపరిచే విషయాలు.

సాధనా చతుష్టయం - , నిత్యానిత్య వస్తు  వివేకము, ఇహాముత్ర ఫలభోగ విరాగము, శమాది షట్క సంపత్తి, ముముక్షత్వం

శమాది షట్క సంపత్తి - శమ, దమ, ఉపరతి, తితిక్ష, సమాధాన, శ్రద్ధ

పంచ కోశాలు - అన్నమయ, ప్రాణమయ, మనోమయ, బుద్ధిమయ, ఆనందమయ కోశాలు.

శరీర త్రయం - స్థూల, సూక్ష్మ, కారణ శరీరాలు 

అవస్థా త్రయం - జాగ్రత్, స్వప్న, సుషుప్తి అవస్థలు

జ్ఞానేంద్రియాలు - స్పర్శ,శబ్ద,రూప,రస, గన్ధాలు 

కర్మేంద్రియాలు - వాక్, పాణి, పాద, పాయు, ఉపస్థలు 

సచ్చిదానంద స్వరూపం

ఆత్మ, మాయ

పంచ భూతాలు - పృథ్వి, జలము, అగ్ని, వాయువు, ఆకాశము

త్రివిధ ప్రకృతి గుణాలు - సత్వ రజస్తమో గుణాలు.

సృష్టి, పంచీకరణ

జీవుడు, జగత్తు,ఈశ్వరుడు

త్రివిధ కర్మలు - 

బంధం, మోక్షం

-----------------------

ఆత్మ బోధ విశదపరిచే విషయాలు :

ఆత్మ బోధ లో 68 శ్లోకాలు ఉన్నాయి.  A small treatise, profound in import.

కొన్ని శ్లోకాలలో అందమైన అర్థవంతమైన metaphors కనిపిస్తాయి.

The metaphors used seem to be so apt for understanding the concepts proposed.

ఆత్మ బోధ లో కనిపించే కొన్ని ఉపమానాలు .

मेघापायेंऽशुमानिव - అజ్ఞానం దూరమైనప్పుడు ఆత్మ, మేఘాలు తొలగగా సూర్యుడి వలె ప్రకాశిస్తుంది.

दृश्यतेऽभ्रेषु धावत्सु धावन्निव यथा शशी -

కదిలిపోతున్న మేఘాల నడుమ ఉన్న జాబిల్లి తానే పరుగులు తీస్తున్నట్లు అనిపిస్తుంది. అలాగే జ్ఞానేంద్రియాల వ్యవహారం ఆత్మ చేసినట్లు భ్రమ కలుగుతుంది.

शुद्धात्मा नीलवस्त्रादियोगेन स्फटिको यथा -  నీల వర్ణపు వస్త్రముపై ఉంచిన శుద్ధ స్ఫటికం నీలపు రంగు సంతరించుకున్నట్లు శుద్ధ ఆత్మ పైన పంచ కోశాల గుణాలను ఆపాదించడం జరుగుతుంది.

गगने नीलतादिवत् - దేహేంద్రియాలు చేసే కర్మలు ఆత్మకు ఆపాదించడం ఆకాశం  రంగు నీలం అనుకోవడం వంటిది.

कल्प्यन्तेऽम्बुगते चन्द्रे चलनादि यथाम्भसः

- కొలనులోని నీటి కదలికలు చూసి చంద్ర బింబం  చలిస్తున్న భ్రాంతి కలిగినట్లు మనో వ్యాపారాలను నిశ్చల ఆత్మపై ఆరోపించడం జరుగుతుంది.

स्वकण्ठाभरणं यथा भाति - కంఠం పై ధరించిన ఆభరణం లాగా ఆత్మ సిద్ధ వస్తువు. అజ్ఞానం తొలగిన వెంటనే ఆత్మ స్వరూపం వ్యక్తమౌతుంది.

तस्मात्सर्वगतं ब्रह्म क्षीरे सर्पिरिवाखिले - 

పాలల్లో అంతర్గతం గా వెన్న దాగి ఉన్నట్లు ఆత్మ అంతటా వ్యాపించి ఉంటుంది.

ब्रह्म प्रकाशते वह्निप्रतप्तायसपिण्डवत् -

అగ్నితప్తమైన ఇనుప ముద్ద వలె సకల జగత్తును బ్రహ్మ వ్యాపించి ప్రకాశింప జేస్తుంది.

अज्ञानचक्षुर्नेक्षेत भास्वन्तं भानुमन्धवत् -

సచ్చిదానంద పరబ్రహ్మ స్వరూపం జ్ఞాన చక్షువుకు మాత్రమే గోచరిస్తుంది. ఉజ్జ్వలంగా భాసిస్తున్న సూర్యబింబమయినా అంధత్వం ఉన్న కన్నులకు కనిపించదు 

(Based on the writings and speeches on the above topics available in internet.)

ఆత్మ బోధ శ్లోకములు ఆంగ్ల తాత్పర్యం

🙏🙏🙏

భగవద్గీతా కించిదధీతా -1

భగవద్గీత కు ఎందరో మహానుభావులు వ్రాసిన అనేక తాత్పర్యాలు అనువాదాలు, వ్యాఖ్యానాలు, ప్రవచనాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

శిష్ట్లా సుబ్బారావు గారు వ్రాసిన వ్యాఖ్యాన సహిత అనువాదం అనేక సంవత్సరాల క్రితం తితిదే వారు  ప్రచురించారు. ఈ పుస్తకం వ్రాసిన విధానం బాగుంది. సూటిగా స్పష్టంగా రచయితకు వివరణ ఇవ్వాలి అనిపించిన చోట మాత్రమే విస్తరిస్తూ, శ్లోకాలలో దాగిఉన్న భావాలను విశదీకరిస్తూ సాగుతుంది. లోతైన విషయాలను కూడా సులభగ్రాహ్యంగా వివరించడం జరిగింది.

ముఖ్యంగా సుబ్బారావు గారు వ్రాసిన ఉపోద్ఘాతం ఉన్నతంగా ఉంది.

భగవద్గీత కర్మ , భక్తి, జ్ఞాన మార్గాలలో ఏ మార్గాన్ని ఆచరించమంటుంది అన్న విషయాన్ని రచయిత వివరించిన తీరు సముచితంగా సమంజసంగా అనిపించింది.

భగవద్గీత లో శ్రీకృష్ణుడు అర్జునునికి ధర్మాన్ని కాపాడటం కోసం యుద్ధం చేయమని చెప్పడం వెనుక ఉన్న అంతరార్థాన్ని చక్కగా వివరించారు.

-------

A few thoughts.  As a commoner I expressed my views as per my current understanding. 

My observation is that our views get revised on knowing the higher truth. We should always be open to review and feedback. The journey continues. Or else we stop growing as a person.

-------

అహింసా పరమో ధర్మః అన్న వాక్యం సర్వసంగ పరిత్యాగులకు, సన్యాసులకు సర్వదా వర్తిస్తుంది. పాలకులకు, సామాన్య ప్రజలకు అన్ని వేళలా వర్తించదు. 

అకారణంగా జీవహింస చేయడం,ఇతరులను బాధించడం పాపం. అయితే, శత్రువుల నుండి, దుర్మార్గుల నుండి స్వీయ రక్షణార్థం, ప్రజల రక్షణ కోసం, దేశం కోసం, స్వధర్మ రక్షణ కోసం, కుటుంబ సభ్యులను కాపాడుకోవటానికి  యుద్ధం చేయడం, దుష్టులను దండించడం, నిర్జించడం తప్పుకాదు.

అధర్మ పరులను శిక్షించడం, ప్రజలను రక్షించడం అన్నది పాలకుల కర్తవ్యం. అలాగే తన స్వంత మనుషులను, కుటుంబ సభ్యులను రక్షించుకోవడం గృహస్థు ధర్మం.

మన పురాణాలు, ఇతిహాసాలు అన్నింటిలోనూ దుష్ట శిక్షణ శిష్ట రక్షణ ప్రధానమైన అంశంగా చెప్పబడింది.

Unfortunately the principle of non violence was misinterpreted during our independence movement. No doubt it is the highest ideal to be achieved. Not so while dealing with adharma. The ideal ordained for an ascetic can't be the same for rulers or householders. 

In fact Papam accrues to one who abdicates his responsibility to fight adharma. This is the essential teaching of Krishna in Bhagawad Geeta.

Krishna exhorts Arjuna to fight a dharmic battle by clearing Arjuna's misplaced sympathy and temporary delusion.

గీతను బాగా అధ్యయనం చేసిన కొంతమంది గొప్పవారు కూడా గీతాసారాన్ని గ్రహించలేక పోయారేమో అనిపిస్తుంది. 

20 వ శతాబ్దం నుంచి హిందువులను క్షాత్ర ధర్మం నుంచి దూరం చేశారు అనిపిస్తుంది.

Pacifism has been imposed on our collective psyche.

Paradox of intolerance.

"Philosopher Karl Popper described the paradox of tolerance as the seemingly counterintuitive idea that “in order to maintain a tolerant society, the society must be intolerant of intolerance.” 

అధార్మిక విశ్వాసాలను సహించడం, ఉపేక్షించడం, అధర్మ పరులను శిక్షించక  పోవడం వల్ల అంతిమంగా సమాజానికి తీరని నష్టం జరుగుతుంది.

Our constitution should have been based on Sanatana Dharma to protect our civilizational nation. Bhagawad Gita should have been our guiding text. Instead our political leaders adopted a pseudo secular approach which is the reason why Sanatana Dharma is facing existential crisis now. 

సార్వజనీన మైన, సార్వకాలీనమైన సత్యాలు, ఉపదేశాలు భగవద్గీతలో ఉన్నాయి. అందుకే దేశ,కాల, మత, ప్రాంత, వర్గ భావనలకు అతీతంగా భగవద్గీత వేల సంవత్సరాలుగా నిజమైన సత్యాన్వేషకులకు దిక్సూచిగా నిలిచింది . మార్గదర్శనం చేస్తుంది.

భగవద్గీత ఇహం, పరం రెండిటికీ ఉపయోగపడే ఉపదేశం ఇస్తుంది. వ్యక్తిగా ఎదుగుతూ సమాజ శ్రేయస్సు కోసం జీవించే విధానం చూపుతుంది.

అలాగే అద్వైత, ద్వైత, విశిష్టాద్వైత సిద్ధాంతాల మేలు కలయికగా అనిపిస్తుంది.

భగవద్గీతలో ఉన్న అనేక అమూల్యమైన సందేశాలు, వాక్యాల గురించి ఒక సామాన్యుడి దృష్టికోణంలో మరొక వ్యాసం వ్రాయాలి అన్న సంకల్పం ఉంది. 

కృష్ణం వందే జగద్గురుమ్ 🙏

సీతారామం చిత్రం - ఒక అభిప్రాయం

సీతారామం is a beautiful musical tale of a princess charming. Of course the prince is endearing as well. One of the few wholesome and well made movies in recent times.

Good screenplay and direction, soulful- melodious -lilting music, good acting by the lead actors, beautiful photography and locations, interesting story and storytelling. What more one can ask for in a movie. 

Such movies 🎥 are any director's dream come true. 

హను రాఘవపూడి మంచి అభిరుచి ఉన్న దర్శకుడు . Mani ratnam influence is visible in Hanu's movies . In fact he excelled  his guru in this movie.  

Hanu must have worked with passion to write such wonderful screenplay and story. 

We may recall some scenes of Roja, Bombay, nayakan , mouna ragam, Dil se while watching సీతా రామం.

To envision such a movie is one thing and to execute it perfectly is another. Producers deserve praise for believing in the director's vision and backing it. 

The movie comes out as a beautiful painting.

Yes. There is some monkey balancing to appear secular. Should have shown our army in a more positive manner. Part played by Sumanth is not so convincing. 

Mrunal Thakur gets a once in lifetime author backed role which many actors dream of and does a fabulous job.

Dulquer Salman is endearing and makes us smile and cry. In the end we may end up believing that the story really happened and our prince charming sacrificed his life for the sake of our nation and hope against hope that he comes back.

Supporting actors rashmika mandanna, tarun Bhaskar and vennela Kishore too did a good job.

After a long time I saw the movie in theatre. It is a big screen movie.

The poignant climax is shot well and we leave the hall with emotion filled hearts.

My eyes swelled with tears in some scenes.

A very significant aspect of this movie is outstanding musical score by Vishal Chandrasekhar. In fact this movie can be called a musical. Songs are so melodious and visual feast as well.

కన్నుల్లోని కలలు అన్ని - a beautiful song with lyrics by sirivennela.

The beautiful use of chorus and Veena by the composer is commendable.

ఇంతందం - another gem with a beautiful chorus of children.

Sita ramam jukebox

S P Charan surprised me with two beautiful songs. He sang with crystal clear voice and immaculate pronunciation. He deserves appreciation. 

This movie deserves national awards for music, screenplay, direction, playback singers and both lead actors. I hope for the same. This movie got well deserved appreciation from everyone and loved by the audience across India.

సీతా రామం has many magical moments and nostalgic value. A thing of beauty is joy forever.

Best songs of ఇళయరాజా - my choice.

1977 నుంచి ఇళయరాజా సంగీతాన్ని విని ఆస్వాదిస్తూ, 80-90 లలో విశ్వరూపం దాల్చడం, 2000 తరువాత మునుపటి మెరుపు తగ్గి పోవడం గమనిస్తూ వచ్చాను. 

1978-79 లలో వేసవి సెలవులలో మద్రాసు వెళ్లినప్పుడు సెందాళం పూవిల్, సామ కోళి ఏ కూవుదమ్మా, ఇళమై ఎనుమ్ పూంగాట్రు, en kanmani en kaadali .. పాటలు వినిపించేవి. అప్పటికి ఇళయరాజా అంటే తెలియదు. అయితే ఆ పాటలు చాలా నచ్చాయి. Later slowly got acquainted and became a fan of Ilayaraja music.

ఎన్నో పాటలు bgm తో సహా ఇప్పటికీ గుర్తు ఉన్నాయి నాకు. 

సృజనాత్మక కళాకారుల పనితీరు parabolic గా సాగడం సహజమైన విషయమే. అయితే తగిన సమయంలో ఏ పాత్ర లోకి మారాలి అన్నది వారు నిర్ణయం తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. 

రచన, సంగీతం, శిల్పం, చిత్రం, నాట్యం... ఏ కళా రూపమైనా సరే... When the artiste and audience are on the same wavelength, the artwork becomes successful. Over a period of time artists evolve and audience change their preferences. 

ఆయన 4000 పాటలు స్వరపరచి ఉంటే అందులో 800 పాటలు ఉత్తమ మైనవి, 200 పాటలు అత్యుత్తమమైనవి ఉంటాయి అని నా అభిప్రాయం. Phenomenal achievement indeed.

అందులో నేను అమితంగా అభిమానించే పాటల జాబితా చేయాలి అనిపించింది. Most of these songs are timeless classics. I have only put together the diamonds into a necklace. By no means I would say that I have curated the best list. 

ప్రతి ఇళయరాజా అభిమానికి తన ప్రత్యేక జాబితా ఉంటుంది. అయితే, తమిళ, తెలుగు, కన్నడ, మలయాళ, హిందీ భాషలలో ఆయన పాటలు విన్న అనుభవం ఉంది కాబట్టి this list may be in order.

1) మాటే మంత్రము / కాదల్ ఓవియం -1981 - సీతాకోక చిలుక - SPB - SPS / IR - Jency. 

This song is unanimously accepted as the jewel in the crown. Ethereal, timeless classic. Bgms will stay with us for life. Both Telugu and Tamil versions are good.

2) జానకి కలగనలేదు - రాజ్ కుమార్. - 1982 - SPB - P సుశీల. A song forever.

ఆరభి/ శుద్ధ సావేరి రాగాలు అంటే నాకు ప్రత్యేకమైన అభిమానం. ఈ పాట బాణీ, interludes, vocals, lyrics అద్భుతం. ఇంత గొప్ప పాట  చిత్రీకరణ తగినట్లుగా లేదు. ఈ  పాట లో కూడా steps పెట్టిన వారికి జేజేలు.

ఇదే చిత్రం లోని తొలి చూపు చెలి రాసిన శుభలేఖ పాట కూడా చాలా మంచి గీతం.

3) పరువమే పుదియ పాడల్ పాడ - నెంజత్తై కిళ్ళాదే - 1980 - SPB - SJ

Just listen to the interludes of this song sitting in your favourite spot . Over and over again. 

4) జొతెయలి జొతె జొతెయలి - గీత (కన్నడ) - 1981 - SPB - SJ

A beautiful duet song. What a brilliant tune. Observe the way SPB sings. He just breathes life into this song.

5) కీరవాణి చిలకల కొలికిరో పాడవేమే - అన్వేషణ 1984 - SPB - SJ. 

Probably the best song ever composed in keeravani ragam. Mind-blowing music. Great tune, singing, lyrics, acting and picturisation. A perfect song. 

కీరవాణి రాగం లో ఇళయరాజా అనేక మధుర గీతాలు ఇచ్చాడు. అందులో ఈ పాట ప్రత్యేకమైనది.

6) జననీ జననీ జగం నీ అగం నీ - తాయి మూకాంబిక - 1982 - ఇళయరాజా.

శరీరాన్ని, మనసును దాటి ఆత్మకు చేరువయ్యే పాటలు ఎన్నో ఉండవు. అలాంటి అలౌకిక ఆనందాన్ని కలిగించే పాట. కల్యాణి రాగం లో ఉన్న అతి గొప్ప పాటలలో ఒకటి. పాటలో వచ్చే వీణ పలుకులు అతి మధురం. ఇళయరాజా చాలా అద్భుతంగా పాడాడు. 

7) వందదే ఓ కుంగుమం - కిళక్కు వాసల్ - 1990 - చిత్ర

అతి మధురమైన గీతం. చిత్ర అద్భుతంగా పాడారు. Lilting music with beautiful chorus and interludes . Difficult to leave out another iconic song in this movie sung by SPB - పచ్చమల పూవు. 

8) ఇన్నుమ్ ఎన్నై ఎన్న సేయ పోగిరాయ్ - సింగార వేలన్ - 1992 - SPB - SJ

ఈ పాట తిలాంగ్ రాగం ఆధారం గా స్వరపచబడింది. పాట ప్రారంభం లో వచ్చే prelude is magic. Ilayaraja composed many contemporary songs based on classical ragams. This is one of the best.

9) తాలాట్టుదే వానం తల్లాడుదే మేగం - కడల్ మీన్ గళ్ - 1981 - S Janaki - P Jayachandran

This song is my personal favourite. All time classic. 

10) తెండ్రల్ వందు తీండుంబోదు -  అవతారం - 1997. - S Janaki Ilayaraja.  

Probably the last song of Ilayaraja which has the original stamp of the genius. Great music singing and picturisation by director and actor nazar.

11) కళ్యాణ తేన్ నిలా - మౌనం సమ్మదమే - 1989 - జేసుదాసు - చిత్ర. Quintessential duet song. A veritable lesson on how to compose a duet sung by the legendary singers Yesudas and chitra.

12) పొంగి పొరలే అందాలెన్నో - కొత్త జీవితాలు - 1980 - SPB SJ

One of the finest songs which showcased the genius of the composer. Add to that great singing by SPB and SJ , picturisation and lyrics. 

We can name many such brilliant compositions. 

E.g.

ఇలాగే ఇలాగే

కన్మణి అన్బోడు,  

నాదం ఎన్ జీవనే, 

పుత్తం పుదు కాలై, 

వటపత్రశాయికి, 

పూ కదవే తాళ్కిర వాయ్, 

ఏనాడూ విడిపోని, 

కలిసే ప్రతి సంధ్యలో, 

తెండ్రల్ వందు ఎన్నై తేడు,

ఓం నమ: నయన శృతులకు

ఏదో మోహం ఏదో దాహం

ఎందన్ నెంజిల్ నీంగాదు

కున్గుమం మంజళుక్కు,

Thanga changili

కొడియిలే మల్లియపూ

రాతిరియిల్ పూత్తిరుక్కుం

సుందరమో సుమధురమో

కొత్తగా రెక్కలొచ్చెనా

తెన్మదురై వైగైనది

Poo malaye thozh serava

Kanmaniye kaadal enbadu   ....

The list goes on. 

Post 1998 , Ilayaraja gradually lost the mojo. He became a pale shadow of himself. He still gave music for many movies since 2000 too. Don't think they are anywhere near his work during 80s. -90s. In my opinion, he could not assimilate the world music as Rahaman did. 

He is a old school composer who is a master in using conventional instruments like violins, flute etc. Whereas his use of keyboards and electronic instruments is not so good.

Inexplicably his tunes post 2000 lacked the melody and spark of vintage Ilayaraja barring a few. Nonetheless the huge number of great songs he composed  in yester years stays with every music lover forever.

అయితే

He had his own set of ego clashes and disputes even with persons he closely collaborated for decades.

His Legal notice to SPB was not proper.

He spoiled many beautiful songs with his gruff voice. Those songs would have sounded far better in the voice of SPB or Yesudas. A composer need not sing when competent singers are there.

He was fortunate to have legendary singers PS, SJ, SPB, Yesudas, VJ, Chitra who brought life to his tunes. Ordinary singers will kill a great tune. Great singers can lift even an ordinary tune .

One more aspect I observed is that IR rarely praised or appreciated singers and other composers.

In interviews his answers tend to be irrelevant and irreverent. 

Still he is a genius composer. Feel blessed to be born in the same era of the genius.

The maestro will enter 80s shortly. He deserves to be honoured with Dada saheb Phalke award and Oscar lifetime achievement award.

ప్రపంచ జనాభాలో భారతదేశం ప్రథమ స్థానం - కొన్ని ఆలోచనలు.

(2017 లో దేశాల వారీగా  జనాభా  సూచించే చిత్రం )

Yes. we did it. ప్రపంచ జనాభాలో మనమే నంబర్ వన్. 

1947 లో మన జనాభా 34 కోట్లు. 1990 లో 87 కోట్లు. 2023 లో 142.8 కోట్లకు చేరుకుంది.

ఈ విషయం లో మనం చైనా ను అధిగమించాము. చైనా ఈ విషయం జీర్ణించుకోలేక పోతున్నది.

జనచైనా అని మురిసిపోయే వామపక్ష వాదులు చింతాక్రాంతులైనారు.

మన దేశ వైశాల్యం, వనరుల లభ్యత ప్రకారం 30-35 కోట్ల జనాభా ఉంటే బాగుంటుంది అని ఒక అంచనా.

110 కోట్లు అధికంగా ఉన్నాము. అయినా ఓకే. సర్దుకుపోతున్నాము.

ప్రపంచ వైశాల్యం లో 2.4 % ఉన్న భారత దేశం, ప్రపంచ జనాభాలో దాదాపు 18 %  కలిగిఉంది.

ఒక విధంగా అధిక జనాభాయే భారతీయ సంస్కృతి వేల ఏళ్లుగా మనగలగడానికి కారణం అనిపిస్తుంది. అయితే ఒక స్థాయిని మించి పెరగటం సమస్యగా మారుతుంది.

యువతీ యువకులు పెళ్లి చేసుకునే వయసు పెరిగింది. అలాగే  ఒకరు లేక ఇద్దరు పిల్లలు చాలు అనుకుంటున్నారు. అయితే కొన్ని రాష్ట్రాలు,  గ్రామీణ ప్రాంతాలలో, కొన్ని వర్గాల వారిలో సంతాన ఉత్పత్తి జాతీయ సగటు కంటే అధికంగా ఉంది.

2050  నాటికి భారత దేశ జనాభా స్థిరీకరణ జరిగి తగ్గుముఖం పడుతుంది అని అంచనా. అయితే అప్పుడు వృద్ధుల సంఖ్య శాతం పెరిగే అవకాశం ఉంది. జపాన్, చైనా వంటి దేశాలు ఈ సమస్య ఇప్పటికే ఎదుర్కొంటున్నాయి.

దేశమంటే మట్టి కాదోయ్ దేశమంటే మనుషులోయ్ అని గురజాడ అన్న మాటలను సీరియస్ గా తీసుకున్నాము.

నదులు కలుషితం అయ్యాయి. అడవులు కుంచించుకు పోయాయి. కార్బన్ ఉద్గారాలు పెరిగాయి. నగరీకరణ శరవేగంగా జరుగుతోంది.

అతి ముఖ్యమైన విషయం. ఇంత జనాభాకు ఆహార ధాన్యాలు, త్రాగు నీరు అందించడం ఎలా ?  మన దేశం లో వ్యవసాయ యోగ్య భూమి అధికం గా ఉండటం వల్ల , నదులు, వర్షపాతం తగినంత గా ఉండటం వల్ల, కొంత మేరకు జలాశయాలు నిర్మించుకోవడం వల్ల ఆహార భద్రత సాధించ గలిగాము. 

అయితే వ్యవసాయం భారంగా మారిన పరిస్థితిలో, వ్యవసాయ భూములను అభివృద్ధి పేరుతో ఉపయోగించడం వల్ల ప్రమాదం ఉంది. వ్యవసాయ భూములు కాపాడుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. 

వేలాది ఎకరాల సారవంతమైన భూములు సేకరించి కొత్త నగరాలు నిర్మించబూనడం సరికాదు. 

తిండి గింజలు దొరకని నాడు ఆకాశ హర్మ్యాలు, పరిశ్రమలు ఎన్ని ఉన్నా లాభం లేదు.

వేల ఏళ్ల చరిత్ర కలిగిన భారత దేశం జనసంఖ్య లో ప్రథమ స్థానం పొందడం గొప్ప విషయం. 

సంగీత దర్శకుడు - గీత రచయిత - రవీంద్ర జైన్ - కొన్ని విశేషాలు

హిందీ /ఉర్దూ చిత్ర సంగీతం విస్తృతమైనది. ఎందరో దిగ్గజ సంగీత దర్శకులు, గాయకులు, గీత రచయితలు ఉన్నారు.

అయితే హిందీ చిత్రాలుగా అందరూ అనుకునేవి నిజానికి 90% ఉర్దూ సినిమాలుగా చెప్పాలి.

బాలీవుడ్ చిత్రాల మాటలు, పాటల లో భారతీయత, శుద్ధ హిందీ భాష తక్కువ. ఉర్దూ ప్రభావం అధికం. ఇది ఒక అజెండా లాగా సాగుతోంది. సంస్కృత పదాలతో కూడిన శుద్ధ హిందీ కేవలం కామెడీ పాటలలో వినిపిస్తుంది. బాధాకరమయిన విషయం. 

అటువంటి చోట చక్కని హిందీ సాహిత్యం, భారతీయత ఉట్టిపడే సంగీతం అందించిన ఒక అరుదైన ప్రతిభావంతుడు శ్రీ రవీంద్ర జైన్ (1944-2015)

జన్మతః అంధత్వం ఉన్నా అపారమైన ప్రతిభ కలవాడు. ఎన్నో హిందీ చిత్రాలకు నిజమైన భారతీయ సంగీతం సాహిత్యాన్ని అందించాడు.

ఒక్క చిత్ చోర్ సినిమా పాటలు చాలు. ఆయన రచయితగా సంగీత దర్శకుడిగా విశ్వరూపం చూపిన చిత్రం. 

చిత్ చోర్ (1976) చిత్రం లోని అన్ని పాటలు ఆణిముత్యాలు. జేసుదాసు కు జాతీయ స్థాయిలో గొప్ప పేరు తెచ్చిన పాటలు.

All time classics గా నిలిచాయి.

ఈ చిత్రం లోని రెండు అద్భుతమైన పాటలు.

జబ్ దీప్ జలే ఆనా

తూ జో మేరే సుర్ మే

హేమలత, జేసుదాసు గారు అద్భుతంగా పాడారు. 

అలాగే గీత్ గాతా చల్ చిత్రం లోని 

ఈ పాట. ఎంత హాయిగా ఉంటుంది 

పాటల సాహిత్యం సంగీతం చిత్రీకరణ లో సాత్వికత నిండి ఉంటుంది.

ఆయన పాటల సాహిత్యం లోని పరిమళానికి ఒక ఉదాహరణ.

चाँदी सा चमकता ये नदिया का पानी रे

पानी की हर इक बूंद देती ज़िन्दगानी

अम्बर से बरसे ज़मीन पे गीरे

नीर के बिना हो भैया काम ना चले

ओ भैया काम ना चले, ओ मेघा रे

जल जो न होता तो ये जग जाता जल, 

गीत गाता चल ओ साथी गुनगुनाता चल।

జలం లేని జగం జ్వలించి పోతుంది అన్న భావం जल అన్న పదంలో చెప్పిన తీరు అద్భుతం.

ఇది కపటం లేని మనసులో నుంచి సహజంగా వచ్చిన సాహిత్యం. 

ఎన్ని సార్లు విన్నా fresh గా అనిపిస్తుంది.

రామాయణ్, శ్రీ కృష్ణ వంటి అమిత ప్రాచుర్యం పొందిన దూరదర్శన్ ధారావాహికలకు చిరస్మరణీయమైన సంగీతం సమకూర్చారు.

రవీంద్ర జైన్ ఎన్టీఆర్ గారి బ్రహ్మర్షి విశ్వామిత్ర (1991) తెలుగు చిత్రానికి కూడా మంచి సంగీతం అందించారు.

NTR garu was a true artise at heart. పౌరాణిక చారిత్రక పాత్రలు పోషించాలి అన్న తపన ఆయన లో ఉండేది. ఆయన స్వంతంగా నిర్మించి / దర్శకత్వం వహించి / నటించి కొంతవరకు తృప్తి చెందారు. వీరబ్రహ్మేంద్ర స్వామి చరిత్ర, శ్రీనాథ కవిసార్వభౌముడు, బ్రహ్మర్షి విశ్వామిత్ర, అక్బర్ సలీం అనార్కలి .. ఈ చిత్రాలు అప్పట్లో అంతగా ఆదరణ పొందలేదు. కానీ ఎన్టీఆర్ అభిరుచికి గుర్తుగా నిలిచిపోయాయి.

ఈ చిత్రం లోని ఒక మధుర గీతం.

పాట బాణీ, వాయిద్యాల కూర్పు, సాహిత్యం, పి సుశీల, జేసుదాసు గారి గానం అద్భుతంగా ఉన్నాయి. 

The timbre of Sitar bits played by top grade artists in Hindi cine music is amazing .

The recording quality of Bombay studios and the tonal quality of instruments like Sitar, flute, percussion and violins is evident in this song.

మరొక మధుర గీతం

అఖియోం కే ఝరోంకో సే 

మధురమైన పాటలను అందించిన రవీంద్ర జైన్ గారిది సినీ సంగీత ప్రపంచం లో ఒక విశిష్ట స్థానం. ఆయన గీతం, సంగీతం -

Melodious , Ethnic, Rooted, Unpretentious,lyrical, rhythmic, Respectful towards Nature and traditions.